29.12.2023 - Ty42-120 z Warszawy to w rzeczywistości Ty42-143

Po analizie powrównawczej udostępnionych przez p. Krzysztofa Prądzyńskiego fotografii parowozu Ty42-143 z 1988 ze zdjęciami lokomotywy tej serii stojącej na ekspozycji Stacji Muzeum (d. Muzeum Kolejnictwa) w Warszawie doszedłem do wniosku, że to ten sam egzemplarz. Wskazuje na to szereg charakterystycznych szczegółów. Ponadto eksponat oznaczony numerem 120 różni się wyglądem od parowozu Ty42-120, którego fotografie z lat 1988, 1992 i 1998 miałem okazję oglądać. Co ciekawe, znane jest zdjęcie p. Bogdana Jędrzejewskiego wykonane w 1994 r. w Olsztynie, pokazujące odrestaurowany parowóz Ty42-143 oczekujący na transport do Warszawy. Z jakiegoś powodu tożsamość lokomotyw została później zamieniona i to na tyle skrupulatnie, że zamieniono również tabliczkę kotłową. Z zachowanej dokumentacji Ty42-143 wynika, że parowóz ten zakończył służbę z kotłem Krauss-Maffei 16603/1943, podczas gdy na muzealnym eksponacie można zobaczyć tabliczkę od kotła sosnowieckiego z numerem 11186/1943. Co szczególnie ciekawe, tabliczka ta jeszcze 15 lat temu nosiła ewidentne ślady przekładania z innego parowozu (prawdopodobnie z Ty42-120).

W najbliższym czasie metryka parowozu Ty42-120 zostanie skorygowana stosownie do poczynionego odkrycia.

Przy okazji analizy archiwalnych fotografii z MD Korsze udało się ponadto ustalić, że wyjątkowo dotkliwie rozszabrowanym wrakiem parowozu serii Ty42, który stał na terenie lokomotywowni jeszcze w 2006 r. nie była maszyna o numerze 143, co sugerują różne publikacje internetowe. Wg mnie były to resztki parowozu Ty42-4.

08.03.2021 - "Pt47-78" to nie Pt47-78!

Po przeanalizowaniu szeregu historycznych zdjęć parowozów Pt47 z Kłodzka doszedłem do wniosku, że stojący w Jaworzynie Śląskiej parowóz, dla którego przyjęło się podawać numer 78, został wcześniej błędnie zidentyfikowany. Jego właściwe oznaczenie to Pt47-155.

Porównując wygląd maszyn z ostatniego okresu eksploatacji można dostrzec szereg różnic pomiędzy egzemplarzem uratowanym ze Ścinawki Średniej, a Pt47-78. Znanych jest kilka zdjęć z lipca 1987 roku, kiedy ostatecznie wygaszono Pt47-78. Zasadniczą różnicą jest tutaj obecność 3-cylindrowej sprężarki H11a3, podczas gdy zachowana w Jaworzynie lokomotywa posiada sprężarkę 4-cylindrową H11a4. O późniejszym przełożeniu sprężarek nie może być mowy, gdyż te montowane były w specjalnych zagłębieniach w dzwonie dymnicy, przystosowanych wyłącznie dla jednego typu sprężarki. Wersje 3-cylindrowe umieszczano na przedniej części dymnicy, podczas gdy 4-cylindrowe montowano bliżej ściany sitowej. Ponadto Pt47-78 w ostatnim okresie eksploatacji nie miała wspornika trzeciej lampy na drzwiach dymnicy, a dodatkowo ich dolna część była wyraźnie odkształcona po przegrzaniu. Porównywane egzemplarze różni także szereg pomniejszych szczegółów wyglądu.

Porównanie zdjęc parowozu z Jaworzyny, zwłaszcza z okresu postoju w Ścinawce Średniej, z fotografiami Pt47-155 z ostatniego okresu eksploatacji ujawnia podobieństwo wielu szczegółów technicznych, które pozwalają utwierdzić się w przekonaniu, że to właśnie ta maszyna. Do głównych cech wspólnych należy zaliczyć:

• sprężarkę H11a4
• wspornik trzeciej lampy na drzwiach dymnicy na tej samej wysokości i dodatkowo z pojedynczym zastrzałem
• gwinty pozostałe po zdemontowanej tabliczce z numerem parowozu na drzwiach dymnicy
• takie same nierówności krawędzi pomostów po obu stronach parowozu
• otwór o charakterystycznym, nieregularnym kształcie w środkowej części prawej wiatrownicy
• podcięcie górnej krawędzi z tyłu lewej wiatrownicy na korbkę prasy smarnej sprężarki 4-cylindrowej
• taką samą lokalizację tabliczki ostrzegawczej z prawej strony kołpaka na kotle - w tylnej jego części
• tabliczkę firmowa HCP, po której został ślad na centralnej części kołpaka z prawej strony
• bardzo podobnie poprowadzone orurowanie inżektora Nathana
• wysoki, skrzynkowy wywietrznik na dachu budki maszynisty
• bardzo charakterystycznie wygiętą górna część prawej drabinki na pomoście
• charakterystycznie pogiętą przednią krawędź prawej wiatrownicy
• blaszaną osłonę poniżej owiewki po stronie pomocnika
• odkształcony pomost, względnie rant pomostu pod budką po stronie pomocnika

Chciałbym bardzo serdecznie podziękować Panu Pawłowi Terczyńskiemu za dostarczenie kilku doskonałych zdjęć Pt47-155, dzięki którym udało się bez cienia wątpliwości potwierdzić hipotezę dotyczącą właściwej tożsamości parowozu z Jaworzyny Śląskiej.

14.01.2020 - Po ok. 15 latach z pomocą Panów Jana Szpondera i Tadeusza Suchorolskiego udało się wreszcie zidentyfikować parowóz typu Las, sprzedany do Austrii w 1994 roku i będący obecnie czynnym eksponatem w muzeum w Žamberku. Opis parowozu.

20.05.2019 - Po dłuższym namyśle usunąłem z wykazów Ok1-258, 1U ze Szczecina oraz HF-kę z Cukrowni Mała Wieś. Oba parowozy normalnotorowe zostały najprawdopodobniej pocięte na złom, natomiast sprzedaż HF-ki z Płocka prywatnemu nabywcy nie została nigdy potwierdzona. Mimo to istnieje możliwość, że parowóz jednak nie został zlikwidowany i stoi na prywatnej posesji.

Po korekcie liczba zachowanych w Polsce parowozów zmniejszyła się do 501 sztuk, z czego 315 to maszyny normalno- i szerokotorowe.

19.05.2019 - Korekta danych fabrycznych TKh 3153 z Tallina (wcześniej w Szwecji). Tabliczka firmowa na parowozie pochodzi z innego egzemplarza, a maszyna została kupiona z Huty Pokój w Rudzie Śląskiej.

17.04.2019 - Tożsamość parowozu nr 7 z Chemin de fer Froissy-Cappy-Dompierre została w końcu ustalona. Nie jest to dawny Tx 201 jak uważają jego właściciele, a Tx 232. Przypuszczenia potwierdził Pan Martin Murray z Wielkiej Brytanii.

Zmiany lokalizacji w 2019 roku
Ty2-2118 - Kędzierzyn (pomnik do renowacji)
TKh 643 - Jaworzyna Śląska (nowy eksponat)
TKt48-147 - Stefanowo (pomnik do renowacji)
TKt48-53 - Czachówek (do renowacji)
Px48-3916 - Piaseczno (do naprawy)
Px48-3901 - Koszalin (do naprawy)
Ty2-7 - przygotowywany do ustawienia jako pomnik
Lowa 26004 - po ponad 30 latach znów czynna!
Ty 1884 - powrót do służby po naprawie
Ty2-540 - przestawiony na nowe miejsce postoju w Legnicy
Ryś 27 - przewieziony do Bytomia
Tp4-217 - przewieziony do Świeradowa-Zdroju

Zmiany lokalizacji w 2018 roku
Ty2-22 - Polkowice (do renowacji)
Tp3-36 - Zbąszynek (do renowacji)
TKt48-130 - Poznań (na ekspozycję)
8B14998 - Poznań (na ekspozycję)
Px48-1784 - Ciechanów (pomnik)
Tp3-36 - Poznań (na ekspozycję)
Px49-1798 - Ślęza (na ekspozycję)
Tx 201 - Prostki (pomnik)

Ponadto:
Ty42-107 - odstawiony do naprawy
Pt47-65 - odstawiony do naprawy
Borsig z Maltanki - odstawiony do naprawy
Ty2-911 - powrót do służby po naprawie
Ol49-59 - powrót do służby po naprawie
Px48-1920 - rozpoczęcie naprawy

Zmiany lokalizacji w 2017 roku
TKbb 4695 - Czachówek
Ty45-2560 - Grodzisk Mazowiecki
Tx 242 - Redecz Krukowy (na ekspozycję)
TKt48-130 - Swarzędz (do renowacji)
8B14998 - Swarzędz (do renowacji)
Px48-1784 - Krasne (do renowacji)
TKh 2942 - Węgliniec (nowe miejsce)
TKt48-146 - Wrocław
Ol49-12 - Lisi Ogon (do naprawy)

15.09.2012 - W ciągu ostatniego roku wystąpiły następujące zmiany w wykazach: Ol49-7 wycofana z eksploatacji (listopad 2011) bez perspektyw naprawy; TKt48-77 przewieziony do Jarocina (listopad 2011); Pu29-1 przewieziony do Warszawy (grudzień 2011); Ty23-273 przewieziony do Skierniewic (marzec 2012); TKh 3145 przewieziony do Sosnowca (marzec 2012); Px48-3913 sprowadzony na stałe z Niemiec do Gryfic (marzec 2012); powrót do służby Ol49-99 (kwiecień 2012); ustawienie Pt47-13 jako pomnika w Skarżysku Kamiennej (kwiecień 2012); wycofanie z eksploatacji Pm36-1 (kwiecień 2012); przywiezienie dawnego Px48-3906 do renowacji w Interloku w Pile (kwiecień 2012); pierwsze uruchomienie Kp4-3772 w Cisnej (maj 2012); przewiezienie TKt48-185 do Trzebini (maj 2012); przewiezienie TKh 2191 do Białowieży (maj 2012); przewiezienie TKh 5376 do Jarocina (czerwiec 2012); przewiezienie TKh 2873 do Pyskowic (czerwiec 2012); przewiezienie Px48-1907 do Krośnic (lipiec 2012); wycofanie z eksploatacji Borsiga 11458 (sierpień 2012), przewiezienie Pt47-65 do naprawy w Chabówce (wrzesień 2012) oraz Ty51-133 na pomnik do Sosnowca (wrzesieł 2012). Ponadto kilka nieczynnych parowozów wróciło do Wolsztyna z postoju w Powodowie i Lesznie.

24.08.2011 - W ciągu ostatnich kilku miesięcy miały miejsce następujące zmiany lokalizacji parowozów: w kwietniu br. TKt48-185 została wystawiona z terenu Fabloku i obecnie stoi na stacji w Chrzanowie; Ty2-5680 został w maju br. przewieziony do Rybnika do renowacji i w lipcu ustawiony przed siedzibą DB Schenker Rail Polska S.A. w Zabrzu; w czerwcu Ty42-44 trafił z Katowic do Pyskowic; w lipcu Ty51-140 przewieziono do Jaworzyny śląskiej, a Pt47-13 do Skarżyska Kamiennej, gdzie ma stanąę na pomniku; wreszcie w lipcu został uruchomiony po naprawie głównej Las 3343 - od 5 sierpnia znajduje się w Rudach Raciborskich i prowadzi pociągi turystyczne.

04.11.2010 - TKh z Cukrowni Janikowo nr zakładowy 5 ostatecznie usunięty z wykazu. Po doszczętnie zdewastowanym w latach 2005-2006 parowozie zostały praktycznie tylko szczątki.

02.11.2010 - Ol49-32 pocięta na złom w Gnieźnie.

24.10.2010 - 19 września TKt48-18 powróciła do Jaworzyny śląskiej.

06.10.2010 - 26 września odbyła się w Żninie jazda próbna Px38-805 po naprawie kotła. Parowóz był nieczynny od września 2007 r. Ponadto okazało się, że TKt48 stojąca w Jaśle to w rzeczywistości TKt48-102, a nie jak wcześniej podawano TKt48-38. Wskazuje na to zachowana tabliczka z numerem kotła, który pokrywa się z widniejącym w dokumentacji parowozu.

17.09.2010 - Px48-1778 ustawiony w nocy z 16 na 17 września jako pomnik w Markach.

14.09.2010 - Las Ty 243 został w czerwcu ustawiony jako pomnik w Kolnie, a jeszcze w sierpniu TKt48-138 pojechał do Białowieży.

30.08.2010 - Zmiana miejsca pobytu TKp 2816, przewiezionego w czerwcu do Wieliczki. Ponadto Ty2-7 trafił do Chabówki - trwa ustalanie kiedy miał miejsce transport.

24.08.2010 - Korekta oznaczenia parowozu Tr203, sprzedanego w 1992 roku do Wielkiej Brytanii. Okazuje się bowiem, że najprawdopodobniej był to jednak Tr203-289, a nie Tr203-288. Na taki numer powołuje się znakomita monografia serii Tr203-289, opublikowana w kilku ostatnich wydaniach "świata kolei". Wskazuje na to również fakt przyjęcia przez kolej NYMR oznaczenia USATC 2253, właściwego dla Tr203-289. Wg uzyskanych informacji, parowóz ten posiada kocioł firmy Baldwin, a więc nie może to byę Tr203-288, gdyż ten został skreślony z inwentarza z kotłem firmy ALCo. Sporządzony w 1980 roku w MD Zbąszynek protokół oględzin parowozu Tr203-289 wymienia kocioł Baldwin.

23.08.2010 - Px48-3917 odstawiony - oczekuje na naprawę (info: Kucyk).

18.08.2010 - Ol49-23, Ol49-69, Ty3-2 w pierwszej połowie sierpnia przewiezione z Gniezna do Leszna (info: www.parowozy.com.pl). TKt48-138 przewieziona z Knyszyna do Hajnówki, gdzie zostanie poddana renowacji - docelowo ma trafię do Białowieży.

08.08.2010 - Las 2843 przeniesiony do wykazu parowozów za granicą w związku z wywiezieniem w lutym br. do Frankfurtu n. Menem.

30.06.2010 - Minął termin rewizji zewnętrznej kotła Tr5-65. Parowóz będzie oczekiwał w Wolsztynie na ewentualną naprawę średnią.

24.06.2010 - Px48-1778 jest obecnie poddawany zewnętrznej renowacji. Parowóz ma stanąć jako pomnik w Markach.

23.06.2010 - Ty2-1035 ustawiony na Placu Strzegomskim we Wrocławiu.

22.06.2010 - Ty2-1035 przewieziony na Plac Strzegomski we Wrocławiu, gdzie ma zostać ustawiony w charakterze ekspozycji przestrzennej "Pociąg do nieba".

14.06.2010 - Ol49-59 przewieziona do Leszna, gdzie będzie oczekiwaę naprawy.

22.05.2010 - Px48-1907 po naprawie głównej w firmie Interlok przybył do Nowego Dworu Gdałskiego, gdzie ma prowadzię pociągi turystyczne. Parowóz jest prywatną własnością przedsiębiorcy z Wybrzeża.

17.05.2010 - Ol49-59 wycofana z eksploatacji i odstawiona w oczekiwaniu na naprawę rewizyjną. Parowóz na razie pozostaje w Wolsztynie.

10.05.2010 - Tyb6-3406 zabrany z Gryfic do Sochaczewa. Ol49-60 przewieziona do Leszna, gdzie zostanie poddana zewnętrznej renowacji. Parowóz ma trafię do Augsburga (Niemcy) jako eksponat na stałej wystawie Rundhaus Europa, prezentującej tabor kolejowy z całej Europy.

07.05.2010 - Ty51-140 przewieziony z Jaworzna Szczakowej do Polkowic. Docelowo ma trafię do Jaworzyny śląskiej.

30.04.2010 - powrót Pm36-2 do Wolsztyna po naprawie w Lesznie.

29.04.2010 - TKi3-87 przewieziony z Gniezna do Jarocina.

23.04.2010 - parowóz 13 1247 (oznaczony jako Pd5-17) przewieziony z Warszawy do Parowozowni Skierniewice.

29.10.2011 - w sprzedaży pojawiła się już trzecia częśę cyklu filmów Tona Pruissena, wydana przez Camden Miniature Steam Services pod tytułem 'Steam in Poland Volume 3: The South 1970-1985'. Tym razem Autor prezentuje doskonałej jakości materiały filmowe nakręcone na południu Polski w różnych latach. Wiele z nich zostało zrealizowane w kolorze, na wyróżnienie zasługuje ponadto wspaniały dźwięk.

Podobnie jak poprzednie części, także i ta zawiera sceny mogące przyprawię miłośnika polskich parowozów o atak serca. Już sama sekwencja początkowa potwierdza klasę wydawnictwa - to znakomite, długie ujęcie z czerwca 1979 r. ukazuje majestatyczną jazdę ciężkiego pociągu pasażerskiego, prowadzonego przez parowóz serii Pt47. W filmie znalazły się ujęcia z szeregu interesujących miejsc - Jaworzyny łšląskiej (1975 r.) z Ok1, Ty2 i Pt47-20 (istniejąca do dziś!) czy Opola (1970 r.) z krótkimi, ale robiącymi duże wrażenie kolorowymi sekwencjami z udziałem Tr21-104 i pociągu osobowego z parowozem serii OKl27. Z tego samego roku jest również Zakopane i dwie zapracowane "okazety". Przez cały film wysmakowane ujęcia ze szlaku przeplatają się ze scenami życia codziennego parowozowni i dworców kolejowych. I tak najpierw ścigamy pociąg z Nowego Sącza do Chabówki z TKt48 (1975 r.) czy podziwiamy piękne długie ujęcia z przejeżdżającymi majestatycznie Ok22 w Otmuchowie (1976 r.), by za chwilę przenieśę się do parowozowni w Pyskowicach, gdzie w 1975 r. kamera Tona sfilmowała m.in. jedne z ostatnich czynnych PKP-owskich egzemplarzy serii Ty23. Rok później, ukryty w zaroślach niczym szpieg, Autor filmował pod Rybnikiem przejeżdżające pociągi osobowe i towarowe, obsługiwane przez parowozy. Jest również Sierpc (znów 1975 r.) z pracującą na przetoku Tr203 w otoczeniu dobrze znanych w późniejszych latach Ty2 czy Ol49.

W części 3 cyklu nie zabrakło scen z wąskich torów - solidna porcja materiału z 1975 r. pokazuje podróż z Sochaczewa do Wyszogrodu, od przygotowania parowozu (Px29-1702) do drogi w parowozowni, poprzez formowanie składu i postoje na kolejnych przystankach, aż po kres podróży i wyjazd w drogę powrotną. Jest również jazda po słynnym odcinku trójszynowym pod Chodakowem i ujęcia z jazdy w budce parowozu. Dalsze piękne sceny z 1979 r. pokazują życie ruchliwej stacji w Nysie oraz położonej obok parowozowni. Podobnie wyglądał zwykły, zimowy dzieł 1985 r. na kłodzkim dworcu. Kolejne sekwencje "ze szlaku" to rejon Kłodzka i wiele pociągów z pięknymi Pt47. Film zamykają ujęcia z kłodzkiej parowozowni (znów 1985 r.), prezentujące m.in. intensywną pracę tamtejszej obrotnicy.

Na płycie DVD znajduje się szczegółowy opis scen filmu w języku polskim w formie dokumentu pdf.

Film można nabyę za pośrednictwem sklepu internetowego wydawcy (kliknij).

4.11.2010 - Ukazała się II część DVD z rewelacyjnymi filmami Tona Pruissena 'Steam in Poland Volume 2: The Baltic Coast and the North East 1970-1975', wydana przez Camden Miniature Steam Services. 57-minutowy materiał filmowy zabiera widzów w fascynującą podróż po północnych regionach Polski. Większośę ujęę została zrealizowana we wrześniu 1970 r. w następujących lokalizacjach: Koszalin (serie Ok22 i Pt31 z pociągami), Lębork (Tr203 - manewry, Oi2 z pociągiem do Kartuz, OKl27 z pociągiem z Wejherowa i kolejna w parowozowni), Białogard (Pt31, Ok22, Tr203, Ty43 na terenie parowozowni), Białogard Wąskotorowy (Px48 z pociągami do Sławoborza i świelina, manewry Ta4-3151), Stargardzka KD ('Vulcany' Tx7 w parowozowni Dobra Nowogardzkie i na szlaku do Stargardu Szczeciłskiego i z Trąbek do Iłska), Kętrzyn (OKl2, Ty2 i Ok1 z pociągami), Ełk (Ol49, Ty2, Pm2, Tr203 i Pt31), Olsztyn (Pm2, Ty2, Ty246, Ol49, Pt31 - w tym również zachowana Pt31-64 - w parowozowni i na stacji). Uzupełnienie stanowi kilka minut filmów z innych rejonów Polski - z Małkini (1970 r. i pociąg osobowy prowadzony przez istniejącą do dziś Ok1-258) oraz okolic Rejowca i Rozwadowa (1975 r., sceny z pociągami prowadzonymi przez parowozy serii Ty51, Pt31 i Pt47). Częśę filmów zostałą zrealizowana w kolorze (!). Na płycie DVD znajduje się szczegółowy opis scen filmu w języku polskim w formie dokumentu pdf.

Film można nabyę za pośrednictwem sklepu internetowego wydawcy (kliknij).

Wydawnictwo Avanti2002 wydało kalendarz ścienny Parowozy 2011, w którym znalazło się 10 moich zdjęę. Można go kupię m.in. w księgarni internetowej Merlin.

Uwaga: na stronie Merlin widnieje jest nieaktualna wersja okładki kalendarza. Rzeczywista okładka z parowozem Pt47-65 widoczna jest obok.

07.08.2010 - Historyczne zdjęcia udostępnione przez Franka Hoffmanna: Las 3471, Las 3506, Las 1982, Las 3816, No.3 z Cukrowni Leśmierz.

Historyczne zdjęcie Pm36-1 od Tadeusza Suchorolskiego.

Aktualne zdjęcia parowozów: Pt47-157, Ol49-3, Ol49-34, Tp4-148, Ty2-1055, TKt48-138, TKh 2191, TKp 26188, Px48-1927, Tx 200, Tx 201, Tx 207, Tx 227, Tx 1112, Tx 1114, Ty 3811, T49-112.

15.06.2010 - Historyczne zdjęcia od Graeme Salt'a: Ol49-3, Ol49-21, Ol49-32, Ol49-50, TKt48-151, Px48-1902, Ty43-23. Fotografie pochodzą ze strony slots-phots.fotopic.net

30.05.2010 - Historyczne zdjęcia od Rogera G. Morrisa: Ol49-79, Ty1-76, TKt48-138, TKt48-146, TKt48-163, Px48-1726, Px48-1758, Px48-1902. Fotografie pochodzą ze strony buritonwheelbarrow.fotopic.net

28.05.2010 - Kolejne historyczne zdjęcia od Michaela Pope'a: Ol49-69 oraz Px48-1752.

24.05.2010 - Nowe, historyczne zdjęcia parowozów Pt47-112, Ol49-79, Tx4-564, Px29-1702, Px48-3910, Tyn6-3631, Tyn6-3632, Tyn6-3636, Tx26-422 oraz dwóch maszyn z Cukrowni Klemensów: nr 2 i 6. Fotografie autorstwa Michaela Pope'a pochodzą ze strony michaelpope935.fotopic.net.

5.11.2009 - 'Wciąż pod parą' gorąco rekomenduje rewelacyjny film Tona Pruissena 'Steam in Poland Volume 1: The North-West, 1969-1985', wydany ostatnio na DVD przez Camden Miniature Steam Services. 52-minutowy materiał filmowy został zrealizowany podczas kilku wizyt holenderskiego miłośnika kolei w Polsce. Szczególnie duże wrażenie robią czarno-białe ujęcia nakręcone w Poznaniu i Mogilnie w 1969 r., na których pojawiają się m.in. parowozy serii Oi2, OKo1 czy Pu29 (czynna!). Film z 1975 r. prezentuje Toruł jeszcze w pełnej, parowej krasie - m.in. z czynnymi parowozami serii Ty246. Kolejny materiał z 1975 r. z Zajączkowa Tczewskiego oczarowuje gromadą Ty4 na tamtejszym wachlarzu i jedną z ostatnich już czynnych Oi2. Autor odwiedził również pobliski Malbork, jeszcze tętniący oddechem spracowanych 'okajedynek'. Również z 1975 r. pochodzą ujęcia z Gniezna. Znakomitej jakości kolorowy film z 1977 roku doskonale oddaje atmosferę stacji Bydgoszcz Główna z nieodłącznymi manewrami parowozów naprawianych w miejscowym ZNTK. Uzupełnienie do jakże rzadkich i cennych filmów z lat 70-tych stanowi reportaż z Wolsztyna, nakręcony w 1985 r. oraz nakręcony podczas tej samej wizyty w Polsce, pełny doskonałych ujęę materiał z Opalenickiej KD.

Płytę DVD można nabyę za pośrednictwem sklepu internetowego wydawcy (kliknij).

30.07.2009 - Wciąż pod parą pomaga Paulinie Pruskiej! Jeśli korzystasz z tej strony i czasem bywa ona pomocna - zajrzyj proszę na blog Zbigniewa Hołdysa. Byę może i Ty będziesz w stanie pomóc Paulinie! Niniejszy serwis od samego początku działa dzięki Zbyszkowi, który hojnie udostępnił bezmiar przestrzeni swego prywatnego serwera.